Minione dziesięciolecie przyniosło w Polsce (w porównaniu z początkiem tysiąclecia) zmiany w poprawie umiejętności uczniów, zarówno w przypadku dziewcząt, jak i chłopców. Dziewczęta osiągały w ostatniej dekadzie lepsze wyniki niż chłopcy z zakresu czytania (choć różnice między nimi pod tym względem malały). Umiejętności matematyczne oraz przyrodnicze dziewcząt i chłopców nie różniły się znacząco. Pod względem posiadanych umiejętności uczennice i uczniowie z Polski zostali w ostatniej edycji badania (w 2018 r.) ocenieni jako jedni z najlepszych w krajach OECD, zajmując wyższe pozycje w rankingu niż w 2015 r. Piętnastolatki uplasowały się w 2018 r. na 5. pozycji w zakresie wyników z dwóch obszarów: czytania oraz z matematyki, i na 7. miejscu jeśli chodzi o nauki przyrodnicze (chłopcy znaleźli się odpowiednio na 5. miejscu w czytaniu i w naukach przyrodniczych i na 6. w zakresie umiejętności matematycznych).

Polki w wieku 18-24 lata częściej niż ich rówieśnicy kontynuują naukę po ustaniu obowiązku szkolnego – to zjawisko jest powszechne w większości krajów UE. Ponadto młode Polki przerywały kształcenie na wczesnych etapach edukacji rzadziej niż przeciętnie ich rówieśniczki w UE. W ostatnim dziesięcioleciu z dalszej edukacji rezygnowało w Polsce mniej kobiet niż mężczyzn w wieku 18-24 lata (w 2022 r. 4% kobiet i 6% mężczyzn). W ostatnich latach odsetek kobiet niekontynuujących nauki wzrósł jednak nieznacznie w stosunku do 2010 r., podczas gdy wśród mężczyzn odsetek ten zmalał.

Również częściej niż mężczyźni kobiety w Polsce podejmują i kończą studia wyższe. W 2022 r., w grupie wieku od 25 do 34 lat, wykształcenie wyższe osiągnęło 50 na 100 kobiet i 31 na 100 mężczyzn, nieznacznie więcej niż na początku poprzedniej dekady. Polki nieznacznie częściej niż Polacy kontynuowały kształcenie również w wieku dorosłym – takie kształcenie podejmowało 8% kobiet i 7% mężczyzn w 2022 r. między 25 a 64 rokiem życia (tj. więcej niż na początku poprzedniej dekady). W porównaniu z innymi Europejkami, Polki podejmowały kształcenie w wieku dorosłym blisko dwukrotnie rzadziej.

Pobierz dane .xls

W następstwie zmian demograficznych liczba studiujących na polskich uczelniach stopniowo zmniejsza się (w ciągu dekady o 1/3). Wśród społeczności studenckiej nieustannie przeważają kobiety – w ostatnim dziesięcioleciu studentki stanowiły blisko 60% słuchaczy studiów na polskich uczelniach (tj. więcej niż średnio w UE, gdzie kobiety stanowiły 54% osób studiujących).

Wraz ze spadkiem liczby osób studiujących w Polsce zmniejsza się też liczba osób kończących studia. W roku akademickim 2021/2022 liczba absolwentów była o ponad 40% niższa niż w 2010/2011. Zdecydowanie częściej uczelnie kończą kobiety i częściej otrzymują dyplom ukończenia studiów. W minionym dziesięcioleciu kobiety stanowiły średnio niemal 2/3 wszystkich absolwentów studiów wyższych w Polsce. Różnice pogłębiają się dodatkowo w zależności od kierunków kończonych studiów. Kobiety przeważają wśród absolwentów większości grup kierunków; od lat najbardziej dominują na kierunkach związanych z kształceniem oraz ze zdrowiem i opieką społeczną (w obu dyscyplinach stanowią ponad 80% wszystkich absolwentów). W mniejszości są absolwentki kierunków teleinformacyjnych i związanych z techniką, przemysłem i budownictwem, których ukończenie zwiększa szanse na znalezienie lepiej opłacanego zatrudnienia.

Kobiety częściej niż mężczyźni, po zdobyciu dyplomu ukończenia studiów wyższych, kontynuują naukę, podejmując studia podyplomowe. Od 2010 r. stanowią one przeciętnie 70% uczestników tego typu studiów. Decydując się na uzupełnianie wiedzy, Polki najczęściej wybierają studia dotyczące: zdrowia i opieki społecznej, biznesu, administracji i prawa oraz kształcenia (w sumie te trzy dyscypliny wybiera 80% słuchaczek studiów podyplomowych). Polacy natomiast dokształcają się najczęściej w zakresie zdrowia i opieki społecznej oraz biznesu, administracji i prawa (razem te kierunki wybiera prawie 70% mężczyzn). Podobnie jak w przypadku studiów wyższych, również większość kierunków studiów podyplomowych jest zdominowana przez kobiety, z wyjątkiem zmaskulinizowanych kierunków teleinformacyjnych i kierunków związanych z techniką, przemysłem i budownictwem.

Pobierz dane .xls

Utrzymujący się do 2014 r. wzrost słuchaczy studiów doktoranckich został zahamowany w 2015 r. Od tego czasu ich liczba stopniowo zmniejszała się w kolejnych latach. W 2022 r. liczba doktorantów ogółem (tj. słuchaczy studiów doktoranckich i szkół doktorskich) była niższa niż w 2010 r. o 35%. Nieco większy spadek dotyczył kobiet niż mężczyzn; mimo to udział doktorantek w ogólnej liczbie słuchaczy studiów doktoranckich i szkół doktorskich utrzymuje się na poziomie powyżej 50% (52% w 2022 r.). W szkołach doktorskich (które istnieją od 2019 r.) kobiety stanowiły w 2022 r. 50% ogółu uczestników.

Kobiety stanowiły w 2022 r. większość (blisko 65%) słuchaczy szkół doktorskich w dziedzinie nauk rolniczych oraz nauk medycznych i nauk o zdrowiu, a mniejszość – w dziedzinie nauk teologicznych (25%) i nauk inżynieryjno-technicznych (33%). Kobiety najczęściej kształciły się w naukach ścisłych i przyrodniczych, w naukach społecznych oraz w naukach medycznych i naukach o zdrowiu, mężczyźni natomiast – w naukach inżynieryjno-technicznych oraz ścisłych i przyrodniczych.

Kobiety nieco częściej niż mężczyźni zdobywają stopień doktora w Polsce. W latach 2010-2022 kobiety z nadanym stopniem doktora stanowiły przeciętnie 53% osób, którym nadano ten tytuł naukowy. Choć kobiety przeważają wśród absolwentów studiów wyższych i doktorantów, to stopień doktora habilitowanego posiada ich mniej niż mężczyzn. W okresie 2010-2022 udział kobiet wśród osób posiadających stopień doktora habilitowanego zwiększył się z 37% do 46%. W przypadku nauk rolniczych oraz nauk medycznych i nauk o zdrowiu kobiety stanowią większość osób posiadających tytuł doktora habilitowanego.

Dysproporcja między mężczyznami i kobietami jest jeszcze większa w przypadku tytułów profesorskich. W 2022 r. kobiety otrzymały 37% spośród wszystkich nadanych tytułów profesorskich (w 2010 r. 25%), najwięcej w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu oraz nauk humanistycznych i nauk rolniczych. Pobierz dane .xls

Na studiowanie na polskich uczelniach decyduje się coraz więcej młodych osób z zagranicy – ich liczba wzrosła pięciokrotnie od początku poprzedniej dekady (z 21 tys. w 2010 r. do 105 tys. w 2022 r.). Przy rosnącej liczbie cudzoziemców studiujących w Polsce oraz malejącej liczbie studentów ogółem, cudzoziemcy stanowią coraz większy odsetek społeczności studenckiej w naszym kraju (w 2010 r. stanowili oni nieco ponad 1% ogółu studiujących, a w 2022 r. już niemal 9%). W latach 2010-2021 kobiety stanowiły około połowę studentów zza granicy kształcących się w Polsce, natomiast w 2022 r. ich udział obniżył się do 46%.

Od 2010 r. największą grupę cudzoziemców decydujących się na studia w Polsce stanowią mieszkańcy Europy (ich udział w latach 2010-2022 wahał się od 70% do niemal 84%); pozostała część studiujących w Polsce obcokrajowców pochodzi głównie z Azji i coraz częściej z Afryki. Europa jest również kontynentem, który jest najliczniej reprezentowany przez kobiety (w latach 2010-2021 kobiety stanowiły od 54% do 56% ogółu studiujących z krajów europejskich; w 2022 r. ich udział zmniejszył się jednak do 49% w związku ze znacznym napływem mężczyzn z Ukrainy). Z kolei w mniejszości są kobiety pochodzące m.in. z krajów Azji (dodatkowo ich udział wśród studentów z tego regionu jest coraz mniejszy; w latach 2010-2022 zmniejszył się z 43% do 36%) oraz z krajów Afryki (choć ich udział jest coraz liczniejszy; od 2010 r. wzrósł z niespełna 30% do ponad 42% w 2022 r.).

Krajami, z których pochodzi najwięcej osób zza granicy studiujących w Polsce są od lat Ukraina i Białoruś. W 2022 r. Ukrainki stanowiły 46% wszystkich cudzoziemek studiujących w Polsce, a Białorusinki 15%. W 2022 r. liczba studentów z Ukrainy wzrosła w skali roku o 33% (z 36 tys. w 2021 r. do 48 tys. w 2022 r.). Znacznie większy był wzrost liczby studiujących mężczyzn (o 67%) niż kobiet (o 9%).

Najczęściej wybieraną grupą kierunków przez cudzoziemców pozostaje biznes, administracja i prawo (w 2022 r. wybrało ją 35% mężczyzn i 28% kobiet). Kierunkami, które cieszą się większą popularnością wśród cudzoziemek niż cudzoziemców są m.in.: kształcenie oraz nauki humanistyczne i sztuka. Z kolei cudzoziemcy częściej wybierają m.in. technologie informacyjne, indywidualne studia międzyobszarowe, a także studia związane z techniką, przemysłem i budownictwem.

Pobierz dane .xls