Raport 2020

Polska na drodze zrównoważonego rozwoju
logo
logo
Cel 1
Cel 2
Cel 3
Cel 4
Cel 5
Cel 6
Cel 7
Cel 8
Cel 9
Cel 10
Cel 11
Cel 12
Cel 13
Cel 14
Cel 15
Cel 15
Cel 15

Cel 16. Promować pokojowe i inkluzywne społeczeństwa, zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz budować na wszystkich szczeblach skuteczne i odpowiedzialne instytucje, sprzyjające włączeniu społecznemu

Konflikty zbrojne i przemoc na świecie

Pokój i stabilizacja są niezbędne dla zapewnienia poczucia bezpieczeństwa, podstawowej potrzeby człowieka. W wielu regionach świata są one trudne do osiągnięcia. Program do gromadzenia danych na temat zorganizowanej przemocy (Uppsala Conflict Data Program – UCDP) szacuje, że od początku bieżącego tysiąclecia konflikty zbrojne na świecie pochłonęły blisko 1,3 mln ofiar. Problemem wielu krajów jest też duża przestępczość. Szacuje się, że na świecie co roku 6 osób na 100 tysięcy ludności pada ofiarą zabójstw. Zdecydowaną większość ofiar (80%) stanowią mężczyźni. Najbardziej niebezpieczna jest sytuacja w regionie Ameryki Łacińskiej, gdzie w wyniku zabójstw rocznie ginie 28 osób na 100 tysięcy mieszkańców (o 12 osób więcej niż w 2005 r.) oraz Ameryki Południowej, gdzie liczba ofiar zabójstw sięga 21 osób na 100 tys. mieszkańców. Poważny problem stanowi różnego rodzaju przemoc (fizyczna, psychiczna lub seksualna) dotykająca głównie kobiety i dzieci. Jest ona bardzo trudna do uchwycenia przez oficjalne statystyki, zwłaszcza kiedy jej źródłem jest najbliższe otoczenie. ONZ szacuje, że blisko 80% dzieci poniżej 14 roku życia doświadcza kar cielesnych lub przemocy psychicznej ze strony opiekunów.

Liczba ofiar zabójstw na 100 tys. mieszkańców

Pobierz więcej danych (.xls)
2005 2018
ŚWIAT 6,3 5,8
AFRYKA 13,0 12,9
AMERYKI 14,5 15,9
Ameryka Łacińska 16,3 28,1
Ameryka Północna 5,3 4,6
Ameryka Południowa 21,5 21,0
Karaiby 17,1 12,1
AZJA 2,9 2,1
Azja Południowa 4,0 3,1
Azja Południowo-Wschodnia 2,8 2,2
Azja Środkowa 6,5 2,7
Azja Wschodnia 1,5 0,5
Azja Zachodnia 4,7 3,4
EUROPA 6,5 2,8
Europa Południowa 1,3 0,7
Europa Północna 1,9 1,3
Europa Wschodnia 13,9 5,5
Europa Zachodnia 1,3 1,0
OCEANIA 3,1 2,9

Rejestracja urodzeń

Pełne uczestnictwo w życiu społecznym i korzystanie z uprawnień wymaga posiadania tożsamości prawnej, tymczasem szacuje się, że ok. 1 miliard ludzi na świecie nie figuruje w żadnych oficjalnych rejestrach. W wielu regionach problemem o wciąż dużym zasięgu jest brak rejestracji urodzeń. Według szacunków w skali świata rejestry obejmują tyko 73% dzieci w wieku do 5 lat. Najgorsza jest sytuacja w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie fakt urodzenia zaledwie 45% dzieci w tym wieku został odnotowany w urzędowej formie. Niski odsetek zarejestrowanych urodzeń dzieci notowany jest również w Oceanii, Azji Południowej, Azji Południowo-Wschodniej i Azji Zachodniej.

Odsetek dzieci w wieku poniżej 5 lat, których narodziny zostały zarejestrowane w urzędzie stanu cywilnego (%)

Dane uwzględniają łączne szacunki rejestracji za okres od 2010 do 2019 roku.

Pobierz więcej danych (.xls)
2019
Ameryka Północna 100,0
EUROPA 100,0
Azja Środkowa 98,4
Ameryka Łacińska i Karaiby 94,3
Afryka Północna 92,0
Azja Zachodnia 85,1
Azja Południowo-Wschodnia 82,3
Azja Południowa 71,1
OCEANIA 69,2
Afryka Subsaharyjska 44,5
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
PL 100,0 98,9 101,0 99,2 98,8 99,0 97,5 96,9 95,2
UE 100,0 99,5 99,1 97,6 96,1 95,8 94,7 93,3 91,7

Bezpieczeństwo mieszkańców Polski

Polska jest postrzegana jako bezpieczny kraj: 92% jej mieszkańców deklaruje, że czuje się bezpiecznie w swoim miejscu zamieszkania. Poczucie zagrożenia Polaków jest mniejsze niż przeciętnie w UE. Występowanie przestępstw, aktów przemocy lub wandalizmu w swojej okolicy dostrzega 4% mieszkańców kraju (mniej niż w 2010 r., kiedy taki problem zgłaszało 7% osób). W UE odsetek ten wynosi 13% (w 2010 r. 14%), a najgorsza jest sytuacja w Wielkiej Brytanii oraz Bułgarii, w których ponad 20% obywateli odczuwa, że w ich najbliższej okolicy dochodzi do niebezpiecznych sytuacji.

Oficjalne statystyki wskazują na pewną poprawę bezpieczeństwa obywateli kraju w porównaniu z sytuacją z początkowych lat tysiąclecia. Wówczas niemal 20 osób na milion mieszkańców Polski co roku padało ofiarą zabójstw. W bieżącej dekadzie rocznie odnotowuje się od 7 do 11 ofiar na milion ludności, co nie odbiega istotnie od przeciętnej sytuacji w całej UE.

Odsetek osób deklarujących występowanie przestępczości, przemocy i wandalizmu w swoim miejscu zamieszkania (%)

Pobierz więcej danych (.xls)
2010 2019
PL 6,5 4,4
UE 14,4 12,5

Efektywność instytucji w Polsce

Efektywnie działające instytucje pozwalają na sprawną realizację interesów obywateli, ciesząc się ich zaufaniem. W Polsce wzrosło zaufanie do instytucji publicznych (wobec władz lokalnych miasta lub gminy) – deklaruje je 65% obywateli, podczas gdy w 2010 r. zgłaszało je 55% badanych.

Niewielką poprawę efektywności rządzenia, a także jakości stanowionego w Polsce prawa stwierdzają oceny Banku Światowego. Na podstawie opinii mieszkańców danego kraju, przedsiębiorców i ekspertów z sektorów prywatnego, publicznego i pozarządowego co roku Bank Światowy oblicza Wskaźniki Dobrego Rządzenia (WGI - Worldwide Governance Indicators) dla ponad 200 krajów świata. Wskaźniki te obejmują 6 wymiarów rządzenia. Wśród nich, poza 1) jakością stanowionego prawa i 2) efektywnością rządzenia, można wyróżnić: 3) prawo wyrażania opinii i wpływ obywateli, 4) polityczną stabilność i brak przemocy, 5) rządy prawa, a także 6) kontrolę korupcji. Wartości wskaźników mieszczą się w przedziale od -2,5 (niski poziom dobrego rządzenia) do +2,5 (wysoki poziom dobrego rządzenia).

Według najnowszych ocen Banku Światowego wskaźnik jakości stanowionego prawa (oceniający zdolności rządu do tworzenia i wdrażania regulacji sprzyjających rozwojowi sektora prywatnego) w Polsce wynosi 1,01 pkt i jest nieco lepszy niż w 2010 r., kiedy kształtował się na poziomie 0,98 pkt. Wśród krajów UE Polska pod względem jakości stanowionego prawa znajduje się na 17. miejscu, na które awansowała z 20. pozycji w 2010 r. Najlepiej oceniane jest prawo stanowione w Holandii (1,86 pkt), a najsłabiej w Rumunii (0,46 pkt). Wskaźnik efektywności rządzenia, służący do oceny m.in. jakości usług publicznych, jakości biurokracji, kompetencji urzędników państwowych oraz politycznej niezależności administracji państwowej, w Polsce poprawił się z 0,64 pkt w 2010 r. do 0,66 pkt. Pod względem efektywności rządzenia Polska znalazła się na 22. miejscu w UE (w 2010 r. zajmowała 23. miejsce). Wśród krajów członkowskich najbardziej efektywne rządy sprawowane są w Finlandii (1,98 pkt), a najmniej – w Rumunii (-0,25 pkt).

Wskaźnik jakości stanowionego prawa

Pobierz więcej danych (.xls)
2019
Holandia 1,86
Finlandia 1,85
Szwecja 1,80
Niemcy 1,72
Luksemburg 1,70
Wielka Brytania 1,63
Irlandia 1,60
Estonia 1,59
Dania 1,57
Austria 1,46
Francja 1,44
Belgia 1,29
Czechy 1,25
Łotwa 1,19
Litwa 1,16
Hiszpania 1,05
POLSKA 1,01
Cypr 1,01
Słowenia 1,01
Słowacja 1,01
Portugalia 0,97
Malta 0,96
Włochy 0,95
Węgry 0,60
Chorwacja 0,59
Bułgaria 0,53
Grecja 0,53
Rumunia 0,46

Postrzeganie korupcji w Polsce

Korupcja jest zjawiskiem, z którym boryka się wiele krajów. Jego zwalczaniem na skalę międzynarodową zajmuje się niezależna organizacja pozarządowa Transparency International. Co roku publikuje ona raport pokazujący oceny ekspertów, analityków i przedsiębiorców na temat skali zjawiska w około 180 krajach świata. Na podstawie ich opinii dla każdego państwa obliczany jest Indeks Percepcji Korupcji (CPI – Corruption Perceptions Index), który przyjmuje wartości od 100 (kiedy oceny biznesmenów i analityków świadczą o największej przejrzystości systemu) do 0 (co wskazuje na największą korupcję). W Polsce od lat wartość indeksu oscyluje wokół 60 punktów. W światowym rankingu, w którym czołowe pozycje zajmują kraje o najbardziej transparentnych systemach (takie jak Dania, Nowa Zelandia czy Finlandia), Polska znajduje się na 41. miejscu. Wśród krajów UE Polska zajmuje 17. miejsce (podobnie jak w 2012 r.1).

Zjawisko korupcji również przez mieszkańców Polski jest postrzegane jako wciąż problematyczne, przy czym z roku na rok – w coraz mniejszym stopniu. Według danych CBOS 76% mieszkańców Polski jest zdania, że korupcja stanowi w Polsce duży problem (w 2010 r. było to 87%). Jako bardzo duży problem postrzega ją natomiast 31% Polaków, podczas gdy w 2010 r. było ich 44%.

1Od 2012 wskaźnik jest obliczany według nowej metodologii, stąd brak możliwości porównania do sytuacji z 2010 r.

Indeks Percepcji Korupcji (CPI)

Pobierz więcej danych (.xls)
2019
Dania 87
Finlandia 86
Szwecja 85
Holandia 82
Luksemburg 80
Niemcy 80
Austria 77
Wielka Brytania 77
Belgia 75
Estonia 74
Irlandia 74
Francja 69
Hiszpania 62
Portugalia 62
Litwa 60
Słowenia 60
Cypr 58
POLSKA 58
Czechy 56
Łotwa 56
Malta 54
Włochy 53
Słowacja 50
Grecja 48
Chorwacja 47
Rumunia 44
Węgry 44
Bułgaria 43

Raport 2020
Polska na drodze zrównoważonego rozwoju
Copyright (c) 2020 ApexCharts

logo
Główny Urząd Statystyczny
Aleja Niepodległości 208
00-925 Warszawa
SDG@stat.gov.pl