Pełne uczestnictwo w życiu społecznym i korzystanie z uprawnień wymaga posiadania tożsamości prawnej, tymczasem szacuje się, że ok. 1 miliard ludzi na świecie nie figuruje w żadnych oficjalnych rejestrach. W wielu regionach problemem o wciąż dużym zasięgu jest brak rejestracji urodzeń. Według szacunków w skali świata rejestry obejmują tyko 73% dzieci w wieku do 5 lat. Najgorsza jest sytuacja w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie fakt urodzenia zaledwie 45% dzieci w tym wieku został odnotowany w urzędowej formie. Niski odsetek zarejestrowanych urodzeń dzieci notowany jest również w Oceanii, Azji Południowej, Azji Południowo-Wschodniej i Azji Zachodniej.

Odsetek dzieci w wieku poniżej 5 lat, których narodziny zostały zarejestrowane w urzędzie stanu cywilnego (%)

Dane uwzględniają łączne szacunki rejestracji za okres od 2010 do 2019 roku.

Polska jest postrzegana jako bezpieczny kraj: 92% jej mieszkańców deklaruje, że czuje się bezpiecznie w swoim miejscu zamieszkania. Poczucie zagrożenia Polaków jest mniejsze niż przeciętnie w UE. Występowanie przestępstw, aktów przemocy lub wandalizmu w swojej okolicy dostrzega 4% mieszkańców kraju (mniej niż w 2010 r., kiedy taki problem zgłaszało 7% osób). W UE odsetek ten wynosi 13% (w 2010 r. 14%), a najgorsza jest sytuacja w Wielkiej Brytanii oraz Bułgarii, w których ponad 20% obywateli odczuwa, że w ich najbliższej okolicy dochodzi do niebezpiecznych sytuacji.

Oficjalne statystyki wskazują na pewną poprawę bezpieczeństwa obywateli kraju w porównaniu z sytuacją z początkowych lat tysiąclecia. Wówczas niemal 20 osób na milion mieszkańców Polski co roku padało ofiarą zabójstw. W bieżącej dekadzie rocznie odnotowuje się od 7 do 11 ofiar na milion ludności, co nie odbiega istotnie od przeciętnej sytuacji w całej UE.

Odsetek osób deklarujących występowanie przestępczości, przemocy i wandalizmu w swoim miejscu zamieszkania (%)

Efektywnie działające instytucje pozwalają na sprawną realizację interesów obywateli, ciesząc się ich zaufaniem. W Polsce wzrosło zaufanie do instytucji publicznych (wobec władz lokalnych miasta lub gminy) – deklaruje je 65% obywateli, podczas gdy w 2010 r. zgłaszało je 55% badanych.

Niewielką poprawę efektywności rządzenia, a także jakości stanowionego w Polsce prawa stwierdzają oceny Banku Światowego. Na podstawie opinii mieszkańców danego kraju, przedsiębiorców i ekspertów z sektorów prywatnego, publicznego i pozarządowego co roku Bank Światowy oblicza Wskaźniki Dobrego Rządzenia (WGI - Worldwide Governance Indicators) dla ponad 200 krajów świata. Wskaźniki te obejmują 6 wymiarów rządzenia. Wśród nich, poza 1) jakością stanowionego prawa i 2) efektywnością rządzenia, można wyróżnić: 3) prawo wyrażania opinii i wpływ obywateli, 4) polityczną stabilność i brak przemocy, 5) rządy prawa, a także 6) kontrolę korupcji. Wartości wskaźników mieszczą się w przedziale od -2,5 (niski poziom dobrego rządzenia) do +2,5 (wysoki poziom dobrego rządzenia).

Według najnowszych ocen Banku Światowego wskaźnik jakości stanowionego prawa (oceniający zdolności rządu do tworzenia i wdrażania regulacji sprzyjających rozwojowi sektora prywatnego) w Polsce wynosi 1,01 pkt i jest nieco lepszy niż w 2010 r., kiedy kształtował się na poziomie 0,98 pkt. Wśród krajów UE Polska pod względem jakości stanowionego prawa znajduje się na 17. miejscu, na które awansowała z 20. pozycji w 2010 r. Najlepiej oceniane jest prawo stanowione w Holandii (1,86 pkt), a najsłabiej w Rumunii (0,46 pkt). Wskaźnik efektywności rządzenia, służący do oceny m.in. jakości usług publicznych, jakości biurokracji, kompetencji urzędników państwowych oraz politycznej niezależności administracji państwowej, w Polsce poprawił się z 0,64 pkt w 2010 r. do 0,66 pkt. Pod względem efektywności rządzenia Polska znalazła się na 22. miejscu w UE (w 2010 r. zajmowała 23. miejsce). Wśród krajów członkowskich najbardziej efektywne rządy sprawowane są w Finlandii (1,98 pkt), a najmniej – w Rumunii (-0,25 pkt).

Wskaźnik jakości stanowionego prawa

Korupcja jest zjawiskiem, z którym boryka się wiele krajów. Jego zwalczaniem na skalę międzynarodową zajmuje się niezależna organizacja pozarządowa Transparency International. Co roku publikuje ona raport pokazujący oceny ekspertów, analityków i przedsiębiorców na temat skali zjawiska w około 180 krajach świata. Na podstawie ich opinii dla każdego państwa obliczany jest Indeks Percepcji Korupcji (CPI – Corruption Perceptions Index), który przyjmuje wartości od 100 (kiedy oceny biznesmenów i analityków świadczą o największej przejrzystości systemu) do 0 (co wskazuje na największą korupcję). W Polsce od lat wartość indeksu oscyluje wokół 60 punktów. W światowym rankingu, w którym czołowe pozycje zajmują kraje o najbardziej transparentnych systemach (takie jak Dania, Nowa Zelandia czy Finlandia), Polska znajduje się na 41. miejscu. Wśród krajów UE Polska zajmuje 17. miejsce (podobnie jak w 2012 r.¹).

Zjawisko korupcji również przez mieszkańców Polski jest postrzegane jako wciąż problematyczne, przy czym z roku na rok – w coraz mniejszym stopniu. Według danych CBOS 76% mieszkańców Polski jest zdania, że korupcja stanowi w Polsce duży problem (w 2010 r. było to 87%). Jako bardzo duży problem postrzega ją natomiast 31% Polaków, podczas gdy w 2010 r. było ich 44%.

¹Od 2012 wskaźnik jest obliczany według nowej metodologii, stąd brak możliwości porównania do sytuacji z 2010 r.

Indeks Percepcji Korupcji (CPI)