Woda zajmuje ponad 70% powierzchni Ziemi. Zaledwie 2,5% jej zasobów stanowią wody słodkie, a tylko 0,6% to wody słodkie będące źródłem wody pitnej. Teoretycznie powinno to zaspokoić globalne potrzeby, jednak dostęp do trwałych zasobów wodnych jest utrudniony przez ich nierównomierne rozmieszczenie i nieracjonalne gospodarowanie. Negatywnie na stan zasobów wodnych wpływają również zmiany klimatyczne oraz ich skutki. W latach 2015–2017 w większości regionów świata poziom bezpieczeństwa wodnego uległ obniżeniu, co oznacza coraz mniejsze możliwości zaspokojenia zapotrzebowania na wodę słodką. W skali świata rocznie pobieranych jest 17% odnawialnych zasobów słodkiej wody, co wskazuje na brak stresu wodnego, ale w ujęciu regionalnym istnieją ogromne różnice pod tym względem. Krytyczna jest sytuacja w Afryce Północnej, gdzie roczny pobór wody przekracza ilość odnawialnych zasobów słodkiej wody w tym regionie. Duże jest prawdopodobieństwo wystąpienia deficytu wody w Azji Środkowej (gdzie pobieranych jest 88% odnawialnych zasobów wód) oraz w Azji Południowej (71%). Niepokojąca staje się również sytuacja w Azji Zachodniej oraz Wschodniej (gdzie relacja ta wynosi odpowiednio 54% i 46%).

Poziom stresu wodnego (niedoboru wody) – pobór wody w stosunku do zasobów wód (%)

Odsetek światowej populacji korzystającej z bezpiecznie zarządzanej dystrybucji wody pitnej zwiększył się z 64% w 2005 r. do ponad 70%. Oznacza to jednak, że 2,2 miliarda ludzi, głównie z najuboższych regionów świata, nadal ma ograniczony dostęp do wody pitnej lub nie posiada go wcale. Dostęp do bezpiecznej wody pitnej jest bardzo zróżnicowany w ujęciu przestrzennym. Wyraźnie lepsza jest sytuacja w miastach (gdzie taki dostęp posiada 85% mieszkańców) niż na terenach wiejskich (53%). Spośród regionów świata najwyższym odsetkiem ludności korzystającej z bezpiecznie zarządzanej dystrybucji wody pitnej charakteryzuje się Ameryka Północna oraz Europa (odpowiednio 99% i 93%), natomiast w najtrudniejszej sytuacji pozostają mieszkańcy Afryki Subsaharyjskiej, gdzie odsetek ludności z zagwarantowanym dostępem do wody zdatnej do picia nadal jest bardzo niski (27%). W porównaniu z 2005 r. poprawiła się sytuacja we wszystkich regionach; najbardziej wzrósł odsetek ludności posiadającej dostęp do bezpiecznej wody pitnej w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach (z 58% do 74%) oraz w Azji Południowej (z 46% do 59%) i Środkowej (z 58% do 71%).

Odsetek ludności korzystającej z bezpiecznie zarządzanej dystrybucji wody pitnej (%)

Zasoby wodne w Polsce są relatywnie niewielkie, a dodatkowo cechuje je zmienność sezonowa i zróżnicowanie obszarowe. Wielkość odnawialnych zasobów wody słodkiej przypadająca na 1 mieszkańca Polski (średnia wartość z wielolecia¹) wynosi niecałe 1,6 tys. m³, co wskazuje na zagrożenie stresem wodnym. W blisko połowie krajów UE zasoby świeżej wody są niepokojąco niskie (poniżej 3 tys. m³ na osobę), w tym w Polsce, na Malcie, Cyprze i w Czechach są poniżej poziomu bezpieczeństwa wodnego (według ONZ granicą, poniżej której kraj uznaje się za zagrożony takim niedoborem wody, jest 1,7 tys. m³ na mieszkańca).

Odnawialne zasoby słodkiej wody (w tys. m³ na 1 mieszkańca, średnie roczne z wielolecia^a)

a Minimalny okres wykorzystany do obliczeń średnich rocznych z wielolecia wynosi 20 lat.

Większość mieszkańców Polski, podobnie jak UE, posiada dostęp do podstawowych urządzeń sanitarnych i jest podłączona do co najmniej wtórnego oczyszczania ścieków. Polska niemal dorównała Europie Zachodniej pod względem wyposażenia mieszkań w łazienkę. W większości krajów członkowskich odsetek ludności nieposiadających w swoich gospodarstw domowych wanny, prysznica i toalety kształtuje się poniżej 1% (a średnio w UE wynosi 2%). W Polsce takiego wyposażenia nie posiada 2% populacji (o połowę mniej niż na początku dekady). Odsetek ten jest znacznie wyższy wśród osób dotkniętych ubóstwem (6%) niż wśród osób żyjących powyżej progu ubóstwa (1%), podobnie jak w UE (gdzie jest to odpowiednio 5% oraz 1%).

Wpływ na poprawę dostępu do urządzeń sanitarnych ma rozbudowa sieci wodno-kanalizacyjnej, w tym intensyfikacja oczyszczania ścieków, warunkującego jakość i czystość wód. Kluczowym dla środowiska jest zastępowanie metod polegających jedynie na mechanicznym usuwaniu zanieczyszczeń bardziej efektywnymi technologiami m.in. poddaniu ich wtórnemu oczyszczaniu. W Polsce, podobnie jak w większości krajów UE, zwiększył się odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków z co najmniej wtórnym usuwaniem nieczystości (tj. na ogół biologicznym z osadnictwem wtórnym lub innym procesem redukującym materiał organiczny). Obecnie korzysta z nich 74% mieszkańców Polski (wobec 65% na początku dekady). W krajach UE o najwyższym stopniu wykorzystania tego typu oczyszczalni (m.in. Holandii, Austrii, Niemiec oraz Luksemburga) odsetek ludności obsługiwanych przez nie przekracza 95%.

Odsetek ludności nieposiadającej w gospodarstwie domowym wanny, prysznica ani toalety spłukiwanej bieżącą wodą (%)