Postępująca urbanizacja jest procesem od lat obserwowanym we wszystkich regionach świata. Liczba ludności miejskiej rośnie dużo szybciej niż wiejskiej – od 2000 r. zwiększyła się o 53%, podczas gdy na terenach wiejskich przybyło w tym okresie 4% mieszkańców. Obecnie w miastach żyje ponad połowa światowej populacji, podczas gdy w latach 50. XX wieku zamieszkiwała je jedna trzecia ludności. Najbardziej zurbanizowanymi regionami są: Ameryka Północna, Ameryka Łacińska i Karaiby oraz Europa, gdzie mieszkańcy miast stanowią zdecydowaną większość ludności. Najmniej zurbanizowane pozostają Afryka (43%) oraz Azja (50%).

Życie w mieście nie zawsze oznacza dobre warunki mieszkaniowe. Szacuje się, że ponad 1 miliard osób na świecie (niemal ¼ mieszkańców miast) żyje w slumsach lub nieformalnych osadach – jest to o blisko 200 milionów więcej niż w 2000 r. Problem ten występuje przede wszystkim w regionach rozwijających się położonych na obszarze Afryki (zwłaszcza jej subsaharyjskiej części, gdzie w slumsach żyje 56% wszystkich mieszkańców miast) oraz Azji (30%), Oceanii (23%) i Ameryki Łacińskiej (20%). Jedne z największych slumsów na świecie znajdują się w brazylijskim Rio de Janeiro. Szacuje się, że tzw. fawele (dzielnice nędzy) w tym mieście zamieszkuje ok. 1,5 miliona osób (prawie ¼ wszystkich mieszkańców Rio de Janeiro).

Odsetek mieszkańców miast (%)

Zanieczyszczenie powietrza to również jeden z największych problemów, z jakim mierzą się miasta w Polsce. Według WHO 36 polskich miast znajduje się wśród 100 najbardziej zanieczyszczonych miast UE. Polska jest jednym z krajów UE o najwyższym stężeniu pyłów zawieszonych. Choć narażenie na pyły zmniejszyło się od początku dekady (PM2,5 do 24,30 µg/m³, a PM10 do 33,20 µg/m³), to nadal wyraźnie przekracza normę WHO i jest znacznie wyższe od obserwowanego przeciętnie w UE (13,80 µg/m³ i 21,60 µg/m³). Polska niekorzystnie wypada na tle państw UE również pod względem średniorocznego stężenia benzo(a)pirenu. W większości państw UE stężenie tego związku w powietrzu jest niższe od dopuszczalnego poziomu wyznaczonego przez prawo unijne (1 µg/m³), tymczasem w Polsce od lat przekracza ją pięciokrotnie (obecnie wynosi 4,80 µg/m³, a w 2010 r. – 5,77 µg/m³). Na duże stężenie benzo(a)pirenu w Polsce głównie wpływa korzystanie z domowych pieców i kotłowni węglowych. Pochodząca z gospodarstw indywidualnych tzw. „niska emisja” odpowiada za 87% emisji benzo(a)pirenu w powietrzu.

Narażenie na zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM2,5 i PM10 (μg/m³)

Dopuszczalna roczna wartość w dyrektywie UE w sprawie jakości powietrza (PM2,5 - 25 μg/m³; PM10 – 40 μg/m³)

Zanieczyszczenia powietrza emitowane są m.in. przez transport, w tym przede wszystkim przez transport drogowy. Ponad 70% całkowitej emisji gazów cieplarnianych pochodzących z transportu generują samochody osobowe, dostawcze, ciężarówki i autobusy; pozostała część zanieczyszczeń pochodzi głównie z transportu morskiego i lotniczego. W Polsce, podobnie jak w innych krajach, najbardziej popularnym środkiem transportu jest samochód osobowy, który wybiera 79% podróżujących (w UE 83%), tj. nieznacznie więcej niż w 2010 r. Z autobusów i pociągów korzysta ponad 20% pasażerów (w UE niespełna 17%). W porównaniu z 2010 r. popularność autobusów jako środka transportu zmniejszyła się (z 17% do 13%), nieco częściej pasażerowie podróżują natomiast pociągami (z których korzysta blisko 8% pasażerów wobec 7% w 2010 r.). Podobne tendencje są obserwowane w skali całej UE.

Udział danego środka transportu w transporcie ogółem (%)

Bolączką obszarów zurbanizowanych jest nadmierne narażenie na hałas, który według WHO jest obecnie jednym z większych zagrożeń środowiskowych. Na hałas pochodzący z sąsiedztwa lub z ulicy narzeka ponad 17% mieszkańców polskich miast oraz 14% mieszkańców małych miast i przedmieść (to nieco mniej niż w 2010 r. kiedy odsetki te wyniosły 21% i 16%). Dla porównania na obszarach wiejskich hałas jest dotkliwy dla 8% mieszkańców. Narażenie na hałas na obszarach miejskich w Polsce jest mniejsze niż przeciętnie w UE, gdzie skarży się na niego ponad 24% ludności w miastach i 17% osób zamieszkujących małe miasta i przedmieścia.

Odsetek osób narażonych na hałas wg poziomu zurbanizowania (%)

Obszary zurbanizowane są źródłem większości odpadów komunalnych (stanowiących 10% wszystkich odpadów). W Polsce od kilku lat ilość rocznie wytwarzanych odpadów komunalnych stopniowo rośnie i obecnie przekracza poziom z 2010 r. o 4% (podczas gdy w UE nieznacznie spadła – o 1%). Przeciętny mieszkaniec kraju rocznie generuje 329 kg odpadów komunalnych (niecały kilogram dziennie), tj. o 13 kg więcej niż w 2010 r. Mimo to jest to nadal mniej niż średnio w UE, gdzie na jednego mieszkańca rocznie przypada 489 kg, tj. 1,34 kg dziennie. Głównym źródłem odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe, które wytwarzają 84% wszystkich odpadów komunalnych (w 2010 r. było to niecałe 70%). Pozostałe odpady komunalne pochodzą z takich źródeł jak usługi komunalne, handel, mały biznes, biura i instytucje.

Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca (kg)