Raport 2020

Polska na drodze zrównoważonego rozwoju
logo
logo
Cel 1
Cel 2
Cel 3
Cel 4
Cel 5
Cel 6
Cel 7
Cel 8
Cel 9
Cel 10
Cel 11
Cel 12
Cel 13
Cel 14
Cel 15
Cel 15
Cel 15

Cel 10. Zmniejszyć nierówności w krajach i między krajami

Nierówności na świecie

Nierówności między krajami oraz wewnątrz nich są widoczne w każdym aspekcie zrównoważonego rozwoju, a do ich zniwelowania dąży każdy z Celów Agendy 2030. Bolączką są m.in. dysproporcje w rozkładzie dochodów: w wielu krajach najbogatsi mieszkańcy kumulują sporą część dochodów, a do najbiedniejszych trafiają bardzo ograniczone zasoby. Jedne z największych nierówności pod tym względem obserwowane są m.in. w Hondurasie i Brazylii, gdzie ponad połowa dochodów jest w dyspozycji 20% najbogatszych mieszkańców, podczas gdy do 20% najbiedniejszych trafia zaledwie 3%. Do krajów, w których rozpiętość dochodów jest najniższa należą m.in. Białoruś, Mołdawia i Ukraina, gdzie w posiadaniu 20% najbogatszej ludności jest 35% dochodów ogółem, natomiast 20% najbiedniejszych mieszkańców – 10%.
Na podobne kraje o największych i najmniejszych nierównościach w dochodach wskazuje współczynnik Giniego, który mierzy nierówności dochodów w skali od 0 (gdy wszyscy mieszkańcy kraju osiągają taki sam dochód) do 100 (gdy wszystkie osoby poza jedną osiągają dochód zerowy). W Hondurasie i Brazylii wartość tego współczynnika przekracza 50, natomiast na Białorusi, w Mołdawii i na Ukrainie oscyluje wokół 26. W wielu krajach świata nierówności zmniejszyły się w porównaniu z 2005 r., pogłębiły się natomiast m.in. w niektórych gospodarkach europejskich (np. w Luksemburgu i Danii). W krajach UE wskaźnik ten wynosi przeciętnie 31 i kształtuje się od 21-24 na Słowacji, w Słowenii i Czechach do 35-40 w Rumunii, na Łotwie, Litwie i w Bułgarii.
W Polsce rozkład dochodów jest mniej nierówny niż przeciętnie w krajach UE i nieco bardziej równomierny niż na początku dekady. Polska jest 10. z kolei krajem UE o najmniejszej wartości współczynnika Giniego (wynosi on 29), podczas gdy w 2010 r. zajmowała 17. miejsce pod tym względem (ze współczynnikiem w wysokości 31).

Współczynnik Giniego

Pobierz więcej danych (.xls)
2010 2019
PL 31,1 28,5
UE 30,5 30,7

Dystans między Polską a bogatszymi krajami UE

Dysproporcje w zamożności w UE widoczne są zarówno pomiędzy krajami, jak i wewnątrz nich. Polska należy do państw, które dzieli spory dystans od najbogatszych gospodarek regionu. Na jej 1 mieszkańca przypada PKB o wartości 23 tys. PPS, co stanowi 72% przeciętnej kwoty w UE (jest to lepsza relacja niż na początku dekady, kiedy wynosiła ona 62%). Wśród krajów członkowskich Polska wyprzedza pod tym względem Bułgarię, Chorwację, Grecję, Rumunię oraz Łotwę. Znacznie zróżnicowana jest sytuacja wewnątrz kraju. Na tle innych województw wyróżnia się mazowieckie, w którym, jako jedynym w Polsce, wartość PKB na 1 mieszkańca jest wyższa od średniej unijnej (o 13%). W pozostałych województwach PKB na 1 mieszkańca wynosi od 77% przeciętnej dla UE w dolnośląskim i 76% w wielkopolskim do zaledwie 47% w lubelskim i 48% w warmińsko-mazurskim.

PKB na 1 mieszkańca wg PPS (UE28=100)

Pobierz więcej danych (.xls)
2010 2018
Mazowieckie 99 113
Dolnośląskie 70 77
Wielkopolskie 66 76
Śląskie 67 73
Pomorskie 60 68
Łódzkie 58 65
Małopolskie 55 65
Lubuskie 53 58
Zachodniopomorskie 53 58
Kujawsko-pomorskie 52 57
Opolskie 51 56
Świętokrzyskie 48 51
Podkarpackie 43 50
Podlaskie 46 50
Warmińsko-mazurskie 45 48
Lubelskie 43 47

Polska odbiega od najbogatszych krajów UE również pod względem wysokości skorygowanego dochodu do dyspozycji brutto gospodarstwa domowego przypadającego na 1 mieszkańca. W Polsce wynosi on 16 tys. PPS i jest niższy niż przeciętnie w UE (23 tys. PPS), w tym dwukrotnie mniejszy niż wśród liderów w tym obszarze (w Luksemburgu i Niemczech sięga on ok. 30 tys. PPS). Dystans dzielący nasz kraj od zasobniejszych gospodarek jest jednak mniejszy niż na początku dekady: obecnie dochód przypadający na mieszkańca Polski stanowi 71% przeciętnej wartości w UE, podczas gdy w 2010 r. wynosił jej 63%. Dochody w Polsce są w mniejszym stopniu rozwarstwione niż przeciętnie w UE, są również nieco mniej nierównomiernie rozłożone niż na początku dekady. Dochody 20% najbogatszych mieszkańców Polski są ponad 4 razy wyższe niż osiągane przez 20% najbiedniejszych osób (w UE ponad 5-krotnie), podczas gdy w 2010 r. przekraczały je 5 razy. Polska jest drugim po Słowacji krajem UE, w którym ta relacja poprawiła się w największym stopniu. Od 2010 r. zwiększył się również udział 40% najbiedniejszych Polaków w całkowitych dochodach do dyspozycji – z 21% do 22% (w UE utrzymuje się on na poziomie 21%).

Skorygowany dochód do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca (w PPS)

Pobierz więcej danych (.xls)
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
PL 12 407 12 983 13 758 13 897 14 315 15 135 15 345 15 750 16 251
UE 19 653 19 987 20 351 20 393 20 864 21 806 21 812 22 154 22 828

Zróżnicowanie dochodów w Polsce

W Polsce występują większe niż przeciętnie w UE nierówności pomiędzy mieszkańcami miast i wsi, m.in. pod względem stopnia zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Odsetek mieszkańców miast zagrożonych tymi zjawiskami wynosi 13%, a mieszkańców małych miast i przedmieść – 16% i są to jedne z najniższych wskaźników w UE (gdzie średnio przekraczają 20%). Natomiast na obszarach wiejskich w Polsce zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jest 24% mieszkańców, tj. nieco więcej niż przeciętnie w UE (23%).

Osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym ze względu na stopień urbanizacji (w %)

Dane dla UE dotyczą 2018 r.

Pobierz więcej danych (.xls)
2010 2018 2019
PL miasta 21,1 . 13,0
małe miasta i przedmieścia 26,8 . 15,5
obszary wiejskie 33,9 . 24,1
UE
miasta 22,7 22,0 .
małe miasta i przedmieścia 20,4 19,9 .
obszary wiejskie 29,1 23,5 .

Raport 2020
Polska na drodze zrównoważonego rozwoju
Copyright (c) 2020 ApexCharts

logo
Główny Urząd Statystyczny
Aleja Niepodległości 208
00-925 Warszawa
SDG@stat.gov.pl