Nierówności na świecie
Nierówności między krajami oraz wewnątrz nich są widoczne w każdym aspekcie zrównoważonego rozwoju, a do ich zniwelowania dąży każdy z Celów Agendy 2030. Bolączką są m.in. dysproporcje w rozkładzie dochodów: w wielu krajach najbogatsi mieszkańcy kumulują sporą część dochodów, a do najbiedniejszych trafiają bardzo ograniczone zasoby. Jedne z największych nierówności pod tym względem obserwowane są m.in. w Hondurasie i Brazylii, gdzie ponad połowa dochodów jest w dyspozycji 20% najbogatszych mieszkańców, podczas gdy do 20% najbiedniejszych trafia zaledwie 3%. Do krajów, w których rozpiętość dochodów jest najniższa należą m.in. Białoruś, Mołdawia i Ukraina, gdzie w posiadaniu 20% najbogatszej ludności jest 35% dochodów ogółem, natomiast 20% najbiedniejszych mieszkańców – 10%.
Na podobne kraje o największych i najmniejszych nierównościach w dochodach wskazuje współczynnik Giniego, który mierzy nierówności dochodów w skali od 0 (gdy wszyscy mieszkańcy kraju osiągają taki sam dochód) do 100 (gdy wszystkie osoby poza jedną osiągają dochód zerowy). W Hondurasie i Brazylii wartość tego współczynnika przekracza 50, natomiast na Białorusi, w Mołdawii i na Ukrainie oscyluje wokół 26. W wielu krajach świata nierówności zmniejszyły się w porównaniu z 2005 r., pogłębiły się natomiast m.in. w niektórych gospodarkach europejskich (np. w Luksemburgu i Danii).
W krajach UE wskaźnik ten wynosi przeciętnie 31 i kształtuje się od 21-24 na Słowacji, w Słowenii i Czechach do 35-40 w Rumunii, na Łotwie, Litwie i w Bułgarii.
W Polsce rozkład dochodów jest mniej nierówny niż przeciętnie w krajach UE i nieco bardziej równomierny niż na początku dekady. Polska jest 10. z kolei krajem UE o najmniejszej wartości współczynnika Giniego (wynosi on 29), podczas gdy w 2010 r. zajmowała 17. miejsce pod tym względem (ze współczynnikiem w wysokości 31).
Dystans między Polską a bogatszymi krajami UE
Dysproporcje w zamożności w UE widoczne są zarówno pomiędzy krajami, jak i wewnątrz nich. Polska należy do państw, które dzieli spory dystans od najbogatszych gospodarek regionu. Na jej 1 mieszkańca przypada PKB o wartości 23 tys. PPS, co stanowi 72% przeciętnej kwoty w UE (jest to lepsza relacja niż na początku dekady, kiedy wynosiła ona 62%). Wśród krajów członkowskich Polska wyprzedza pod tym względem Bułgarię, Chorwację, Grecję, Rumunię oraz Łotwę. Znacznie zróżnicowana jest sytuacja wewnątrz kraju. Na tle innych województw wyróżnia się mazowieckie, w którym, jako jedynym w Polsce, wartość PKB na 1 mieszkańca jest wyższa od średniej unijnej (o 13%). W pozostałych województwach PKB na 1 mieszkańca wynosi od 77% przeciętnej dla UE w dolnośląskim i 76% w wielkopolskim do zaledwie 47% w lubelskim i 48% w warmińsko-mazurskim.
PKB na 1 mieszkańca wg PPS (UE28=100)
Pobierz więcej danych (.xls)2010 | 2018 | |
---|---|---|
Mazowieckie | 99 | 113 |
Dolnośląskie | 70 | 77 |
Wielkopolskie | 66 | 76 |
Śląskie | 67 | 73 |
Pomorskie | 60 | 68 |
Łódzkie | 58 | 65 |
Małopolskie | 55 | 65 |
Lubuskie | 53 | 58 |
Zachodniopomorskie | 53 | 58 |
Kujawsko-pomorskie | 52 | 57 |
Opolskie | 51 | 56 |
Świętokrzyskie | 48 | 51 |
Podkarpackie | 43 | 50 |
Podlaskie | 46 | 50 |
Warmińsko-mazurskie | 45 | 48 |
Lubelskie | 43 | 47 |
Polska odbiega od najbogatszych krajów UE również pod względem wysokości skorygowanego dochodu do dyspozycji brutto gospodarstwa domowego przypadającego na 1 mieszkańca. W Polsce wynosi on 16 tys. PPS i jest niższy niż przeciętnie w UE (23 tys. PPS), w tym dwukrotnie mniejszy niż wśród liderów w tym obszarze (w Luksemburgu i Niemczech sięga on ok. 30 tys. PPS). Dystans dzielący nasz kraj od zasobniejszych gospodarek jest jednak mniejszy niż na początku dekady: obecnie dochód przypadający na mieszkańca Polski stanowi 71% przeciętnej wartości w UE, podczas gdy w 2010 r. wynosił jej 63%. Dochody w Polsce są w mniejszym stopniu rozwarstwione niż przeciętnie w UE, są również nieco mniej nierównomiernie rozłożone niż na początku dekady. Dochody 20% najbogatszych mieszkańców Polski są ponad 4 razy wyższe niż osiągane przez 20% najbiedniejszych osób (w UE ponad 5-krotnie), podczas gdy w 2010 r. przekraczały je 5 razy. Polska jest drugim po Słowacji krajem UE, w którym ta relacja poprawiła się w największym stopniu. Od 2010 r. zwiększył się również udział 40% najbiedniejszych Polaków w całkowitych dochodach do dyspozycji – z 21% do 22% (w UE utrzymuje się on na poziomie 21%).
Skorygowany dochód do dyspozycji brutto gospodarstw domowych na 1 mieszkańca (w PPS)
Pobierz więcej danych (.xls)2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
PL | 12 407 | 12 983 | 13 758 | 13 897 | 14 315 | 15 135 | 15 345 | 15 750 | 16 251 |
UE | 19 653 | 19 987 | 20 351 | 20 393 | 20 864 | 21 806 | 21 812 | 22 154 | 22 828 |
Zróżnicowanie dochodów w Polsce
W Polsce występują większe niż przeciętnie w UE nierówności pomiędzy mieszkańcami miast i wsi, m.in. pod względem stopnia zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Odsetek mieszkańców miast zagrożonych tymi zjawiskami wynosi 13%, a mieszkańców małych miast i przedmieść – 16% i są to jedne z najniższych wskaźników w UE (gdzie średnio przekraczają 20%). Natomiast na obszarach wiejskich w Polsce zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jest 24% mieszkańców, tj. nieco więcej niż przeciętnie w UE (23%).
Osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym ze względu na stopień urbanizacji (w %)
Dane dla UE dotyczą 2018 r.
Pobierz więcej danych (.xls)2010 | 2018 | 2019 | ||
---|---|---|---|---|
PL | miasta | 21,1 | . | 13,0 |
małe miasta i przedmieścia | 26,8 | . | 15,5 | |
obszary wiejskie | 33,9 | . | 24,1 | |
UE |
miasta | 22,7 | 22,0 | . |
małe miasta i przedmieścia | 20,4 | 19,9 | . | |
obszary wiejskie | 29,1 | 23,5 | . |
Raport 2020
Polska na drodze zrównoważonego rozwoju
Copyright (c) 2020 ApexCharts