Na świecie funkcjonują różne rozwiązania dotyczące wieku obligatoryjnego wejścia w nauczanie zorganizowane. Niemniej coraz powszechniejsza tendencja do włączania dzieci już w wychowanie przedszkolne zwiększa ich szanse na powodzenie na dalszych etapach nauczania. Na rok przed wejściem w obowiązek szkolny edukację w zorganizowanej formie rozpoczyna ponad 67% dzieci na świecie. Najbardziej rozpowszechniona jest edukacja przedszkolna w Ameryce Łacińskiej oraz w Europie, gdzie uczestniczy w niej ponad 94% dzieci. Natomiast najgorsze warunki do przygotowania szkolnego mają najmłodsi w Afryce oraz Azji Środkowej i Zachodniej, gdzie zaledwie niespełna połowa dzieci zostaje włączona w nauczanie zorganizowane na rok przed objęciem ich obowiązkiem szkolnym. We wszystkich regionach świata wczesna edukacja jest bardziej powszechna niż kilkanaście lat temu, a jej zasięg najbardziej zwiększył się (od 2005 r. o 16−25 p.proc.) w Afryce Północnej (gdzie obejmuje 54% dzieci), Oceanii (80%) oraz w Azji Południowo-Wschodniej (91%).

Intensywny rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i coraz większa mobilność sprzyjają zdobywaniu jak najlepszego wykształcenia. Od 2005 r. znacznie zwiększył się na świecie odsetek młodzieży kontynuującej naukę w toku studiów wyższych – z 24% do 38%. Istotnie (o 20−30 p.proc.) poprawił się dostęp do powszechnej edukacji akademickiej w krajach Azji Zachodniej (gdzie studiuje 56% młodych ludzi), Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej (45%) oraz Ameryki Łacińskiej (52%). W wielu regionach świata możliwość studiowania jest nadal w dużej mierze uzależniona od sytuacji ekonomicznej całej rodziny. Najbardziej ograniczony dostęp do edukacji wyższej ma młodzież z Afryki Subsaharyjskiej, gdzie tylko nieliczni podejmują studia (9%).

Wskaźnik uczestnictwa w nauczaniu zorganizowanym na rok przed rozpoczęciem obowiązku szkolnego (%)

W Polsce dzieci rozpoczynają edukację obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym. Od 2016 r. obowiązek przedszkolny obejmuje dzieci w wieku 6. lat, a prawo do miejsca w przedszkolu przysługuje wszystkim chętnym 4- i 5-latkom (od 2017 r. również 3-latkom). Wprowadzone regulacje prawne, wraz z rosnącą liczbą miejsc w placówkach i malejącą liczebnością roczników dzieci, sprzyjają stopniowemu upowszechnieniu edukacji przedszkolnej. Obecnie objętych nią jest 93% dzieci powyżej 4. roku życia (nieco mniej niż przeciętnie w UE), podczas gdy w 2010 r. było to 76%. Wyraźnie zwiększyło się uczestnictwo w wychowaniu przedszkolnym najmłodszych uprawnionych dzieci − w wieku 3 lat. Uwzględniając ich populację, poziom partycypacji we wczesnej edukacji i opiece wśród dzieci poniżej wieku rozpoczęcia obowiązku szkolnego wynosi obecnie 88% (jeszcze w 2013 r. było to 76%). Jest to jednak nadal mniej niż przeciętnie w UE, gdzie 93% dzieci powyżej 3. roku życia uczestniczy w edukacji przedszkolnej.

Odsetek dzieci powyżej 4. lat uczestniczących w edukacji przedszkolnej (%)

Poziom i zróżnicowanie umiejętności wśród uczniów obrazują wyniki międzynarodowego badania PISA, prowadzonego przez OECD. Polscy piętnastolatkowie znajdują się w światowej czołówce pod względem umiejętności czytania ze zrozumieniem oraz rozumowania matematycznego. W obydwu tych obszarach w 2018 r. Polska zajęła dziesiąte miejsce wśród niemal 80 krajów z całego świata uczestniczących w badaniu. Jeszcze lepiej polscy uczniowie wypadają na tle krajów UE − w czytaniu zajęli czwarte miejsce, a w matematyce trzecie. Wyniki polskich uczniów w badanych umiejętnościach są lepsze niż w poprzednich latach i bardziej wyrównane (podczas gdy w wielu krajach widoczne są znaczne różnice w opanowaniu poszczególnych umiejętności). Mniej polskich uczniów niż w poprzednich latach osiągnęło wyniki minimalne lub poniżej minimalnych w zakresie czytania oraz matematyki (niespełna 15% badanych przy średniej dla UE powyżej 20%). W Polsce, podobnie jak w większości krajów uczestniczących w badaniu, dziewczęta osiągają lepsze wyniki niż chłopcy z zakresu czytania. Natomiast w przeciwieństwie do wielu krajów UE i świata, gdzie wyniki chłopców z zakresu matematyki są wyższe niż dziewcząt, w Polsce nie ma znaczących różnic między przeciętnymi wynikami w tym zakresie.

Uczniowie osiągający wyniki poniżej oczekiwań (poniżej poziomu 2.) w badaniu PISA w 2018 r. (%)

Młodzi mieszkańcy Polski relatywnie rzadko przerywają kształcenie na wczesnym etapie edukacji. Spośród osób w wieku 18−24 lata 5% poprzestało na wykształceniu co najwyżej gimnazjalnym, z czego połowa pracuje, a większość pozostałych osób nie zamierza podjąć zatrudnienia. Odsetek osób wcześnie przerywających naukę od kilku lat nie zmienia się istotnie i należy do najniższych wśród krajów UE. Podobnie jak w większości innych państw UE, problem jest bardziej powszechny wśród chłopców: w Polsce porzucają oni naukę dwukrotnie częściej niż dziewczęta (7% wobec niespełna 4%).

Młodzież w wieku 18-24 lata niekontynuująca nauki (%)