Nierównomierne tempo wzrostu, przeważnie szybsze w krajach rozwijających się niż wysoko rozwiniętych, spowodowało zmiany w strukturze światowej gospodarki. W 2005 r. główny wkład w globalny PKB zapewniały: Europa (34%, w tym Europa Zachodnia niemal 15%), Ameryka Północna (30%) oraz Azja (26%). Obecnie największą część światowego PKB wypracowują kraje azjatyckie (37%, w tym głównie kraje Azji Wschodniej – 25%), a dopiero w dalszej kolejności Ameryka Północna oraz Europa (na które przypada po 26%).

Struktura światowego PKB według regionów (%)

Pokaż tablicę z danymi Pobierz więcej danych (.xls)

Nieznacznie zmniejszyły się ogromne dysproporcje pomiędzy regionami pod względem wartości PKB przypadającej na 1 mieszkańca. W skali świata jest to przeciętnie kwota 11 tys. USD. Najbogatszym regionem pozostaje Ameryka Północna, w której wartość PKB na 1 mieszkańca to blisko 5,5-krotność przeciętnej globalnej (w 2005 r. była to prawie 6-krotność). Podobnie jak kilkanaście lat wcześniej ponad 3,5 razy wyższa od średniej dla świata jest wartość PKB per capita w regionie Oceanii. Natomiast w Europie na 1 mieszkańca przypada wartość PKB o ponad 2,5-razy większa niż przeciętnie na świecie (w 2005 r. było to trzy razy więcej). Znacznie zmniejszyła się przewaga nad średnią globalną w Europie Północnej (gdzie PKB na 1 mieszkańca w 2005 r. było ponad 5,5 razy wyższe niż przeciętnie na świecie, a obecnie jest ok. 4-krotnie większe). W pozostałych regionach świata PKB na 1 mieszkańca przeważnie kształtuje się poniżej średniej globalnej. Najbiedniejsze pozostają kraje Afryki, w których ta wartość wynosi zaledwie 1,8 tys. USD, tj. niecałe 17% średniej dla świata (podobnie jak w 2005 r.). Wyraźna poprawa nastąpiła natomiast w Azji, gdzie PKB per capita zwiększyło się z 43% przeciętnej globalnej do ponad 62% (najbardziej wzrosła ta relacja w Azji Wschodniej - z 75% do 114%).

Praca na świecie

Na długotrwały wzrost gospodarczy istotny wpływ ma wydajność pracy (mierzona wartością PKB przypadającą na 1 pracującego). Od 2005 r. na świecie zwiększyła się ona realnie o 24%. W największym stopniu wzrosła wydajność pracy w krajach azjatyckich: w regionie Azji Południowej i Wschodniej (po ponad 80%) oraz Środkowej i Południowo-Wschodniej (w granicach 70-60%). O ponad 20% większe niż w 2005 r. PKB wypracowuje pracownik w krajach afrykańskich, a o 17% wyższe − w regionie Oceanii. W Ameryce Północnej i Europie wydajność pracy zwiększyła się po 14%. Natomiast w Ameryce Łacińskiej i Karaibach (gdzie od kilku lat wydajność pracy z roku na rok spada), wartość PKB przypadająca na 1 pracującego jest zaledwie o 6% wyższa niż w 2005 r.

PKB na 1 mieszkańca (USD)

Pokaż tablicę z danymi Pobierz więcej danych (.xls)

Dostęp do pracy na świecie jest zróżnicowany. W skali globu stopa bezrobocia nieco przekracza 5% i jest niższa niż w 2005 r., kiedy wynosiła 6%. Najmniejsze jest bezrobocie w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz Ameryce Północnej, gdzie pracy poszukuje 3-4% aktywnych zawodowo. O pracę nadal najtrudniej jest w Afryce Północnej (gdzie stopa bezrobocia wynosi 12%) i Azji Zachodniej (10%). Sytuacja w tych regionach nie poprawiła się od 2005 r., a problem braku pracy dwukrotnie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn: w Afryce Północnej stopa bezrobocia wśród kobiet zbliża się do 22% (wśród mężczyzn wynosi 9%), natomiast w Azji Zachodniej przekracza 15% (wobec 8% dla mężczyzn).

W różnym stopniu na świecie są również szanowane podstawowe prawa pracownicze. Kraje, które ratyfikowały konwencje o wolności związkowej oraz o zasadach organizowania się i rokowań zbiorowych są pod tym względem monitorowane przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP). Według wskaźnika obliczanego przez MOP (który przyjmuje wartości od 0 – najlepszej do 10 – najgorszej) w największym stopniu poszanowane są przepisy pracownicze w Europie i Ameryce Północnej (gdzie wskaźnik wynosi 1), natomiast w najmniejszym - w Środkowej i Południowej Azji (wartość 7) oraz Afryce Północnej i Azji Zachodniej (wartość 6). Średnio dla świata wskaźnik poziomu przestrzegania prawa pracy wynosi 3. W Polsce, według MOP, prawo pracy jest przestrzegane w wysokim stopniu. Ocenę 0,3, tj. bliską najlepszej, uzyskali pracodawcy pod względem zabezpieczenia praw pracowniczych w praktyce. Stosunkowo wysoko oceniono także same przepisy prawne, dla których wskaźnik wyniósł 1,2.

Stopa bezrobocia osób w wieku 15 lat i więcej (%)

Pokaż tablicę z danymi Pobierz więcej danych (.xls)

Wzrost gospodarczy w Polsce jest w mniejszym stopniu niż w wielu innych krajach UE pobudzany przez inwestycje. Nakłady brutto na środki trwałe w ostatnich kilku latach w Polsce oscylują wokół 18% PKB, podczas gdy średnio w UE nieco przekraczają 20%. Relatywie niska jest stopa inwestycji przedsiębiorstw – od lat w kraju utrzymuje się na poziomie 10% wobec 12% przeciętnie w regionie. Większa niż w wielu innych krajach jest natomiast skala inwestycji sektora rządowego w Polsce, którego nakłady rocznie sięgają 4-5% PKB, podczas gdy średnio w UE wynoszą 3% PKB.

Realna wydajność pracy na 1 pracującego (2010=100)

Pokaż tablicę z danymi Pobierz więcej danych (.xls)

Tak jak w większości krajów Unii, w Polsce zmniejszył się odsetek osób biernych zawodowo – obecnie 25% osób w wieku 20–64 lata nie podejmuje ani nie poszukuje pracy (w UE średnio 21%), podczas gdy w 2010 r. było to niemal 29%. Nieco zmieniły się główne przyczyny bierności. Najczęstszymi powodami są obowiązki opiekuńcze i rodzinne (w Polsce 31% przypadków, a w UE 22%), a następnie przejście na emeryturę (odpowiednio 28% i 18%), natomiast na początku dekady zarówno w kraju, jak i w regionie kolejność tych przyczyn była odwrotna. Odmienne są główne przyczyny bierności kobiet i mężczyzn. Kobiety przeważnie są nieaktywne zawodowo ze względu na obowiązki opiekuńcze i rodzinne (jako przyczynę podaje je 41% biernych kobiet wobec 12% mężczyzn). Wśród mężczyzn najczęstszym powodem bierności jest choroba lub niepełnosprawność (41% przypadków wobec 14% wśród kobiet).

Stopa bezrobocia (%)

Pokaż tablicę z danymi Pobierz więcej danych (.xls)