Polska na drodze zrównoważonego rozwoju. Raport SDG 2025

Trwanie życia Polaków z roku na rok się wydłuża, choć w latach 2020–2021 trend ten został tymczasowo zatrzymany przez pandemię COVID-19. Obecnie przeciętne trwanie życia w Polsce jest najdłuższe w historii – wynosi 78,7 roku, podczas gdy w 2015 r. było to 77,5 roku. Mimo stopniowej poprawy, Polacy wciąż żyją krócej niż przeciętny mieszkaniec Unii Europejskiej, w której średnia wynosi 81,7 roku. Polska należy do grupy dziewięciu państw unijnych, w których średnia długość życia nie przekracza 80 lat (większość z nich to kraje Europy Środkowo-Wschodniej).

Polacy również coraz dłużej cieszą się życiem w zdrowiu. W 2023 r. oczekiwane trwanie życia w zdrowiu w Polsce wynosiło 63,1 roku, tj. o półtora roku dłużej niż w 2015 r. W Unii Europejskiej długość życia w zdrowiu jest podobna – przeciętny Europejczyk przeżywa w zdrowiu 63,1 roku, czyli o 0,3 roku więcej niż jeszcze kilka lat wcześniej. Najdłuższym życiem w zdrowiu cieszą się Maltańczycy i Włosi (ok. 70 lat), a najkrótszym – Łotysze (niespełna 53 lata). Zarówno w przypadku oczekiwanego trwania życia, jak i życia w zdrowiu w większości krajów UE sytuacja kobiet jest korzystniejsza. W Polsce kobiety żyją średnio blisko 8 lat dłużej niż mężczyźni, a życiem w zdrowiu cieszą się o blisko 3 lata dłużej.

Przeciętne trwanie życia i oczekiwane trwanie życia w zdrowiu (w latach)

Choroby cywilizacyjne Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, nadal zmaga się z wysoką umieralnością z powodu chorób cywilizacyjnych¹ , choć ich udział w ogólnej liczbie zgonów jest mniejszy niż w 2015 r. Choroby układu krążenia i nowotwory odpowiadają za 61% wszystkich zgonów w Polsce (wobec 71% w 2015 r.). Podobne tendencje występują w całej Unii Europejskiej, gdzie łączny udział zgonów w wyniku chorób układu krążenia i nowotworów zmniejszył się (do 55% w 2022 r. z 63% w 2015 r.).

Z powodu chorób układu krążenia w Polsce umiera mniej osób niż w 2015 r. – w 2023 r. 412 wobec 475 osób na 100 tys. ludności. Mimo to Polska wciąż wypada gorzej niż przeciętnie Unia Europejska, w której liczba takich zgonów nie przekracza 400 na 100 tys. mieszkańców. Wzrosła natomiast w Polsce umieralność z powodu nowotworów złośliwych – do 272 osób na 100 tys. ludności (z 265 w 2015 r.). To więcej niż średnio w UE, w której w 2022 r. zmarło 258 osób na 100 tys. ludności (wobec 262 w 2015 r.). Zarówno w Polsce, jak i w całej UE, coraz częściej przyczyną zgonów są choroby układu oddechowego oraz cukrzyca, które według WHO także zaliczają się do chorób cywilizacyjnych. W 2023 r. z powodu chorób układu oddechowego zmarły w Polsce 83 osoby na 100 tys. mieszkańców (w 2015 r. – 64 osoby), a z powodu cukrzycy – odpowiednio 26 osób (wobec 22 w 2015 r.).

Jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych współczesnego świata, wskazywanym przez Światową Organizację Zdrowia, są samobójstwa, mimo że nie są one klasyfikowane jako choroba. W 2021 r. ponad 720 tys. osób na całym świecie odebrało sobie życie – to tak jakby każdego dnia z mapy znikała niewielka miejscowość. Statystycznie oznacza to 9 zgonów na 100 tys. ludności. W Polsce skala tego problemu jest podobna jak w Unii Europejskiej – w latach 2015–2023 samobójstwa stanowiły średnio około 1% wszystkich zgonów rocznie. W przeliczeniu na 100 tys. ludności każdego roku w Polsce życie odebrało sobie średnio 12–14 osób, tj. nieco więcej niż przeciętnie w UE (11–12 osób).

¹ Według definicji WHO choroby cywilizacyjne to przewlekłe schorzenia związane z postępem cywilizacyjnym; zalicza się do nich m.in. choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzycę i przewlekłe choroby układu oddechowego.

Liczba zgonów wg wybranych przyczyn na 100 tys. ludności