Polska na drodze zrównoważonego rozwoju. Raport SDG 2025

Kobiety w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach UE, rzadziej niż mężczyźni uczestniczą w życiu gospodarczym i politycznym. Obecnie Polki zajmują 29% miejsc w polskim parlamencie, a w 2015 r. zajmowały 25%. To wciąż mniej niż przeciętna wartość dla UE, według której kobiety stanowią 33% składu parlamentów krajowych. Obecność kobiet w polskim rządzie była zróżnicowana w ostatniej dekadzie. Między 2015 r. a 2019 r. ich udział stopniowo malał – z 29% do 15%. Z czasem jednak trend się odwrócił i w 2024 r. odsetek kobiet w rządzie powrócił do stanu z 2015 r. Przeciętny odsetek dla krajów UE jest nieco wyższy niż w Polsce i wynosi 35%. Liderami pod względem równości płci w polityce wykonawczej są Finlandia (w której kobiety stanowią 60% członków rządu) i Belgia (55%). W Estonii i Francji kobiety stanowią połowę składu rządowego. Z kolei na Węgrzech obecnie w rządzie nie ma ani jednej kobiety.

Jednocześnie kobiety coraz aktywniej uczestniczą w sprawowaniu władzy samorządowej na wszystkich szczeblach – od rad gmin, przez rady miast na prawach powiatu i powiatów, po sejmiki województw. W 2024 r. kobiety zajmowały co trzecie miejsce w radach gmin, miast na prawach powiatu i w sejmikach województw. W radach powiatów była to co czwarta osoba. W 2015 r. reprezentacja kobiet była mniejsza – odpowiednio co czwarta i co piąta osoba. Kobiety znacznie rzadziej sprawują funkcję wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast. W 2024 r. stanowiły 16% osób obejmujących te funkcje wobec 11% w 2015 r.

Od kilkunastu lat kobiety w Polsce zajmują niemal połowę stanowisk kierowniczych, jednak wśród przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i dyrektorów generalnych stanowią tylko 33% (wobec niecałych 29% w 2014 r.). Obecność kobiet na stanowiskach kierowniczych różni się w zależności od branży. Kobiety stanowią większość (61‒67%) wśród kierowników m.in. w gastronomii i hotelarstwie, do spraw handlu detalicznego i hurtowego oraz do spraw obsługi biznesu i zarządzania. Z kolei znacznie rzadziej pełnią funkcje kierownicze w produkcji rolniczej, leśnictwie i rybactwie, górnictwie, przemyśle, budownictwie i dystrybucji czy sektorze ICT. W wymienionych sektorach kobiety na pozycjach kierowniczych stanowią 17‒23%.

Polska, z wynikiem wyższym niż średnia dla UE, plasuje się od kilku lat w czołówce krajów unijnych pod względem udziału kobiet na stanowiskach kierowniczych – zarówno w 2015 r., jak i w 2024 r. zajmowaliśmy 3. miejsce. Polki z roku na rok coraz częściej obejmują stanowiska dyrektorów największych spółek giełdowych. Obecnie kobiety stanowią 21% wszystkich dyrektorów (wobec 16% w 2015 r.). To jednak wciąż mniej niż przeciętnie w krajach Wspólnoty, gdzie odsetek ten wzrósł z 20% do 33%.

W Polsce, tak jak w innych krajach UE, kobiety rzadziej niż mężczyźni podejmują pracę. Obecnie 82% kobiet w wieku 25‒54 lata jest zatrudnionych (w 2015 r. było to 73%), podczas gdy w tej samej grupie wieku pracuje 91% mężczyzn (wobec 83% w 2015 r.). Dzięki rosnącej aktywności zawodowej kobiet w wieku produkcyjnym luka w zatrudnieniu między płciami zmniejszyła się do poziomu jednocyfrowego. Obecnie wynosi ok. 9 p.proc., a w latach 2015–2018 było to 10–11 p.proc. Krótkotrwały wzrost tej różnicy odnotowano w okresie 2019–2020 r. – do ok. 12 p.proc. Także w całej Unii Europejskiej luka zatrudnienia między kobietami a mężczyznami nieznacznie zmniejszyła się (z 11 do 10 p.proc.). Choć różnica w zatrudnieniu między kobietami a mężczyznami w Polsce zmalała (i jest już mniejsza niż średnia unijna), to nasz kraj wciąż jest w czołówce państw UE o największych nierównościach w tym zakresie.

Kobiety w Polsce nadal zarabiają mniej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach, jednak różnica w zarobkach jest u nas znacznie mniejsza niż przeciętnie w UE. Polki otrzymują średnio o 8% niższą płacę niż mężczyźni (w 2015 r. o 7%). Dla porównania, w całej UE ta różnica sięga 12% (wobec 16% w 2015 r.). Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów UE, w których różnice między płacami kobiet i mężczyzn są jednymi z najniższych. Największe różnice w zarobkach między kobietami a mężczyznami występują przede wszystkim w działalności finansowej i ubezpieczeniowej oraz w informacji i komunikacji. Kobiety pracujące w tych sekcjach zarabiają o blisko 30% mniej niż mężczyźni. Są również branże, w których to kobiety mogą cieszyć się wyższymi zarobkami niż mężczyźni. Od lat praca kobiet jest lepiej opłacana niż praca mężczyzn np. w budownictwie (nawet o ponad 11%). Kobiety otrzymują wyższe wynagrodzenia także w działalności związanej z dostawą wody, gospodarką odpadami i rekultywacją (o 4%).